OPIS
OBRAZ CAŁOŚCI
Bohaterem filmu „Stwórca” z 1985 roku jest równie genialny co ekscentryczny naukowiec, Harry Wolper (grany przez nieodżałowanego Petera O’Toole’a), który pragnie sklonować ukochaną, zmarłą przed laty żonę. Harry wyznaje życiową zasadę, że nigdy nie wolno tracić z oczu „obrazu całości” – a bardzo o to łatwo, gdy człowiek nadmiernie skupia uwagę na jednym wycinku rzeczywistości. Szczegółów fabuły nie chcę zdradzać; uwierzcie mi jednak, że warto odszukać (choćby na YouTube) tę zabawną i wzruszającą, zapomnianą filmową perłę.
Holizm to idea głosząca, że całość jest czymś więcej niż tylko sumą wszystkich składników. Można to zaobserwować w nauce, gdy przełom w jednej dziedzinie następuje dzięki czerpaniu z osiągnięć innej. Widać to także w wynalazkach, w których źródłem inspiracji stają się wydarzenia przypadkowe, z pozoru niezwiązane z efektem końcowym – tak powstały m.in. zapałki, rzep do odzieży i kuchenka mikrofalowa. Odkrywca cyjanoakrylu, Harry Coover Jr., przez długie lata irytował się, że uzyskany przez niego związek chemiczny, zamiast spełniać określone potrzeby, tylko do wszystkiego się lepi. Ów związek, bezużyteczny jako tworzywo do celowników strzeleckich czy kabin pilotów, znany jest obecnie jako Super Glue. Aby zobaczyć jego zalety, konieczna była zmiana perspektywy – porażka na jednym polu stała się sukcesem na innym.
Trudno nam ocenić zarówno historię najnowszą, jak nasze życie i kierunek, w jakim zmierzamy, ponieważ brakuje nam do tego niezbędnego dystansu. Tkwimy z nosem w detalach, a obraz całości jest nieskończenie większy i bardziej skomplikowany. Dlatego warto jak najczęściej uruchamiać wyobraźnię, niejako wychodzić poza siebie i oglądać rzeczywistość z wszelkich, choćby najdziwniejszych stron. Zadawać pytania, dociekać odpowiedzi, kwestionować pewniki, odkrywać zależności – jednym słowem: myśleć.
Właśnie do tego, między innymi, służy fantastyka.
Zapraszam do lektury!
Jerzy Rzymowski
W czerwcowym numerze “Nowej Fantastyki” coś dla każdego:
Andrzej Kaczmarczyk KOSMICI NA PRERII
Fantastyka i western przenikają się od dawna. Czasem są to drobne estetyczne zapożyczenia, kiedy indziej przeniesienie klasycznych westernowych motywów w inny czas i przestrzeń. A czasem, ponieważ subtelność jest przereklamowana, UFO może po prostu rozbić się w XIX-wiecznej Arizonie.
Pierwszym wielkim sukcesem takiego gatunkowego mariażu był „The Wild Wild West”. Stworzony w 1965 roku przez Michaela Garrisona serial o przygodach Jamesa Westa i Artemusa Gordona można najprościej opisać jako Bonda na Dzikim Zachodzie. Często nazywany jest ojcem tego, co dziś określamy jako steampunk (powieści Verne’a i Wellsa pełnią w tej analogii rolę dziadków).
Kamil Jach W CIENIU TOTEMÓW
Mity i legendy Indian północnoamerykańskich kojarzą się przeciętnemu zjadaczowi chleba z totemami, Manitou, względnie z Wendigo. Tymczasem warto wejść głębiej w ten zaskakująco bogaty, a mało znany świat.
Przeciętny fan fantastyki do powyższej listy prawdopodobnie będzie w stanie dołożyć jeszcze kilka terminów. Mimo to, postacie takie jak np. Glooskap, Sedna, Kojot, Kruk oraz wiele innych są nieznane szerszej publiczności.
Wawrzyniec Podrzucki KTO KONTROLUJE KONTROLUJĄCYCH?
O swoich poczynaniach decydujemy wyłącznie my. Nie istnieją żadni lalkarze, skryci za kulisami naszej świadomości i kierujący nami jak furman szkapą. Prawda? Niezupełnie.
Od małego wbija się nam do głów, że jesteśmy kowalami własnego losu. Niejeden z nas zapytany, czy wierzy w przeznaczenie, odpowiedziałby tak, jak Neo z „Matriksa”: nie, bo nie podoba mi się pomysł, że nie mam kontroli nad swoim życiem. Przekonanie, że decyzje podejmujemy autonomicznie i że każdy z nas robi to, co robi jako on sam, a nie jako ubezwłasnowolniony i kierowany przez jakąś obcą siłę automat, to jeden z filarów człowieczeństwa.
Adam Rotter WIELOWYMIAROWY ANARCHISTA
Pisarz, redaktor, polemista, rockman, buntownik, enfant terrible. Michael Moorcock odcisnął niezatarte ślady na współczesnej fantastyce.
Po cóż dopieszczać jeden świat, skoro można w tym samym czasie ze zdystansowanym uśmieszkiem przetasowywać wiele uniwersów? Michael Moorcock jest zaprzeczeniem tradycyjnego, ułożonego podejścia do fantasy. Przez całe życie czuł silną potrzebę wchodzenia w ostre polemiki i dokonywania silnych przewartościowań. Już jako doceniony pisarz, w eseju „Epic Pooh” skrytykował ostro Tolkiena, a wraz z nim Lewisa i Adamsa za eskapizm i infantylność, porównując ich prace do „Kubusia Puchatka” czy cyklu „O czym szumią wierzby”.
Michał Chudoliński, Radosław Pisula Z DYMKU DO KADRU, I Z POWROTEM
Komiksy i filmy, szczególnie w ostatniej dekadzie, wydają się ze sobą ściśle współpracować. Opowieści obrazkowe stanowią solidną podstawę fabularną dla ekranowych widowisk, a pełnometrażowe adaptacje odwdzięczają się szeroką reklamą oryginalnej marki. Ze względu na taką sytuację, twórcy wywodzący z obu mediów próbują swoich sił w nowych warunkach pracy. Dlaczego stworzenie komiksu ma być trudne, skoro to tylko rozwinięty storyboard? – pomyśli jeden. Przecież już przedstawiłem tę historię na papierze, wystarczy to nakręcić – zastanowi się drugi. Losy niektórych artystycznych globtroterów są jednak świadectwem tego, jak bardzo realia mogą różnić się od oczekiwań.
Ponadto w numerze:
- wywiad z pisarzem Kevinem J. Andersonem
- pięć opowiadań, w tym tekst Jakuba Małeckiego
- felietony, zapowiedzi, recenzje, konkursy i inne stałe atrakcje.
Spis treści NF 06/2014:
PUBLICYSTYKA
-
2 ZAPOWIEDZI
-
4 KOSMICI NA PRERII Andrzej Kaczmarczyk
-
7 W CIENIU TOTEMÓW Kamil Jach
-
10 KTO KONTROLUJE KONTROLUJĄCYCH? Wawrzyniec Podrzucki
-
12 WIELOWYMIAROWY ANARCHISTA Adam Rotter
-
14 Z DYMKU DO KADRU... Michał Chudoliński, Radosław Pisula
-
63 CZYTAĆ CZY PISAĆ? Maciej Parowski
-
65 NIE PISZĘ FANFIKÓW Wywiad z Kevinem J . Andersonem
-
72 EMPATIA SP Z O.O. Rafał Kosik
-
73 NAJSŁABSZE OGNIWO Peter Watts
-
78 OBSESJA ZEJŚCIA Łukasz Orbitowski
PROZA POLSKA
-
17 REKORDZISTA Szymon Stoczek
-
29 STARZEC Z BAGIEN Artur Wierzchowski
-
37 UTRACONE ŚWIATY NIÑO SANDOVALA Jakub Małecki
PROZA ZAGRANICZNA
-
40 GLINIANE ŁAWICE Derek Künsken
-
59 WYSCHNIĘTA RZEKA Rachel Sobel
RECENZJE
-
67 KSIĄŻKI
-
74 FILM
-
76 KOMIKS