W końcu doczekaliśmy się wznowienia trzeciego (z czterech, więc mam nadzieję, że Rebis tak nas nie zostawi i rzuci też ten ostatni) tomów „Odysei kosmicznej”. I super, i znakomicie, i rewelacyjnie, bo świetna to saga. Jedna z najlepszych w swoim gatunku. A każdy kolejny tom tylko utwierdza mnie w przekonaniu, że warto i że trzeba znać. Jedynka to była rzecz zamknięta, samodzielna, ale dwójka już skończyła się tak, że mocno było czuć nadchodzący ciąg dalszy, więc apetyt tym bardziej się zaostrzył. No a trójeczka nie zawodzi a i jeszcze rozpala te oczekiwania na finał, nawet jeśli na tym etapie trochę widać brak większego pomysłu na fabułę.

Akcja książki rozgrywa się kilkadziesiąt lat po wydarzeniach z części „2010”. Sędziwy już doktor Heywood Floyd ponownie wyrusza w kosmos, aby stać się człowiekiem, który pierwszy raz postawi nogę na komecie Halleya. Wyprawa ta szybko zmienia jednak swój status z naukowej na ratunkową. Załoga statku Galaxy badającego ewolucję Europy (dawnego księżyca Jowisza) popada bowiem w spore tarapaty i potrzebuje ratunku. Gdzieś w tym wszystkim swoje miejsce ma również wszechmocna siła, która czeka tylko na okazję, aby odkryć przed ludzkością jej prawdziwą rolę. Jednym z wyróżników twórczości Arthura C. Clarke’a jest skupianie się na różnych złożonych koncepcjach naukowych. Tak też jest w przypadku książki Odyseja kosmiczna 2061. Od prawie samego początku autor zanurza tu czytelnika w zawiłościach nauki, złożonościach eksploracji kosmosu i poznawaniu wyzwań związanych z podróżowaniem w głąb naszego układu słonecznego. Tytuł ponadto wyróżnia dbałość Clarke’a o szczegóły naukowe i jego wizjonerskie pomysły na temat technologii. Mocną i ciekawą stroną książki jest również eksploracja tematów ludzkiego umysłu i ludzkiej ciekawości (będącej początkiem wielu odkryć). Znajdziemy tu również filozoficzne pytania dotyczące natury inteligencji, tajemnic wszechświata i życia pozaziemskiego. Motywy te dodają głębi i złożoności narracji, czyniąc historię na swój sposób wyjątkową. Nie jest to więc pozycja łatwa do przyswojenia, a przez to nie każdemu będzie ona musiała przypaść do gustu. Tytułowi brakuje również tego samego poziomu napięcia i suspensu, co jego poprzednikom. Fabuła toczy się spokojniej, momentami wręcz zbyt spokojnie, z kilkoma niepotrzebnymi zbyt przydługawymi filozoficznymi wywodami. Ponadto postacie, choć dobrze narysowane, mogą nie być tak zapadające w pamięć i nie da się z nimi łatwo identyfikować, jak tym z wcześniejszych części....