OPIS
Na płaszczyźnie lokalnej, ukazującej dzieje kulturkampfu w zaborze pruskim obecnych jest zaledwie kilku autorów. Najważniejszy wkład do tych badan wnosi Zygmunt Zieliński (z opublikowanymi w ostatnich 30 latach ponad dwudziestoma pojedynczymi studiami i artykułami dotyczącymi kościelnych i religijnych aspektów kulturkampfu w archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej), oraz Lech Trzeciakowski, który skupiał się głównie na aspektach dyplomatycznych, prawnych i narodowych kulturkampfu w zaborze pruskim. Zadziwia jednak fakt, ze oba kierunki badań są jedynie sporadycznie podejmowane w ostatnim dziesięcioleciu zarówno przez polskich jak i niemieckich historyków. W tym kontekście praca ks. Zygmunta Zielińskiego stanowi bardzo cenną i odosobnioną próbę powrotu do głównego nurtu badań na historię kulturkampfu w zaborze pruskim.
Praca jest podsumowaniem wieloletnich i wieloaspektowych badań autora nad historią kulturkampfu; ukazuje przyczyny, przebieg oraz skutki tego procesu w obu wielkopolskich archidiecezjach.