OPIS

Drodzy Czytelnicy,

W nowy rok wkroczyliśmy dumnie, z podniesionymi czołami, prezentując (przez ponad miesiąc!) w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu poszerzoną wersję wystawy rocznicowej (jedenaście lat już za nami!). Ani ona, ani żadne inne znaki nie wskazywały, że będzie to rok zmian – niniejszy numer to pierwszy od pięciu lat, którego nie wydała Centrala. Jej miejsce zajęła Fundacja Instytut Kultury Popularnej. Minione pięć lat było dla nas niezwykle ważne, a współpraca z Centralą – kluczowa, ale jesteśmy przekonani, że przed nami jeszcze więcej istotnych momentów i ciekawych projektów.

Numer, który trzymacie w rękach, przynosi dwa bloki tematyczne, kontrastujące ze sobą już na pierwszy rzut oka. Surrealizm – z onirycznością, nieświadomością, psychoanalizą i okultyzmem – znajduje się na przeciwległym biegunie do tego, zajmowanego przez komiksową literaturę faktu, zmagającą się przede wszystkim z przystawalnością formy komiksowej do rzeczywistości, z szukaniem odpowiednich środków wyrazu pozwalających na jak najpełniejsze owej rzeczywistości oddanie. To jednocześnie zderzenie dwóch ważnych tradycji komiksowego patrzenia na świat. Z jednej strony, Max Ernst, Moebius i Grant Morrison, z drugiej – Joe Sacco, twórcy Fotografa i Guy Delisle. Między innymi, oczywiście.

Całość uzupełniają jak zwykle interesujące wywiady oraz teksty nie związane z tematami przewodnimi, a także naprawdę sporo komiksów, po lekturze których można dojść do wniosku, iż polscy artyści czują się jednak zdecydowanie lepiej w towarzystwie wyobraźni spuszczonej przez surrealizm ze smyczy.

Blok o surrealizmie przygotował Przemysław Kołodziej. Dziękujemy.

Życzymy miłej lektury

Michał Błażejczyk, Michał Traczyk i Przemysław Kołodziej

Spis treści numeru:

Komiksowa literatura faktu

Ilustracja: Joanna Karpowicz

Reportaż Komiksowy

Krzysztof Lichtblau

Mówienie o reportażu w kontekście komiksów komplikuje i tak już niejednorodny status tej gałęzi sztuki. Problemy z jego uchwyceniem wynikają między innymi z: rozmytych granic, otwartości i pojemności gatunku. Niniejszy tekst nie wyczerpuje tematu reportażu komiksowego, ale ma za zadanie wyznaczyć kilka możliwych perspektyw badawczych. [...]

Ilustracje: Joanna Karpowicz

Joe Sacco – uzależniony od wojny, czyli reporter nie z tej ziemi (cz. 1)

Jakub Jankowski

Literatura, którą możemy określić pojemnym i marketingowo gorącym terminem non-fiction, pokazała już w Polsce kilka swoich komiksowych twarzy. Czytelnik historyjek obrazkowych znad Wisły może wybierać spośród prac zagranicznych autorów, takich jak Guy Delisle, Igort, Emmanuel Guibert czy Alexandar Zograf. Może także sięgnąć po polskiKomiks W-wa [...]

Pole walki fotografa

Łukasz Słoński

[...] dotykającą konfliktu tematykę podejmuje Fotograf, komiks stworzony przez Didiera Lefèvre’a, Emmanuela Guiberta oraz Frederica Lemerciera. Tytuł opowiada o fotoreporterskiej wyprawie Lefèvre’a do Afganistanu, gdzie miał obserwować i dokumentować pracę osób związanych z organizacją Lekarze bez Granic. Emmanuel Guibert opowiedział i narysował afgańską podróż Lefèvre’a uchwyconą jego aparatem kilkanaście lat wcześniej, bo w 1986 roku. [...]

Komiks: Dziki Zachód z corridą w tle

Tomasz Niewiadomski (sc. i rys.)

Komiks: Muzyka Tomasz Niewiadomski (sc. i rys.)

Guy Delisle – reporter niezaangażowany

Tomasz Pstrągowski

„Dobrze jest, jeśli etnograf odłoży czasem na bok swój aparat, notes i ołówek i włączy się w nurt codziennych wydarzeń”. Tę wskazówkę, sformułowaną przez Bronisława Malinowskiego, warto przyłożyć do twórczości Guy Delisle’a – kanadyjskiego rysownika, autora komiksowych reportaży z pobytów w Chinach, Korei Północnej, Birmie, Izraelu i Palestynie. [...]

Reportaż

Przemysław Truściński, Tomasz Kwaśniewski, Alex Kłoś

Wyzwanie podrzucił mi Alex Kłoś. Bodajże w 2004 roku. Dostał zadanie realizacji komiksów reporterskich dla „Gazety Stołecznej”. Pomysłodawcą był ówczesny naczelny „Stołka” – Andrzej Stefański. Z początku idea tych komiksów opierała się na „interwencji”. [...]

Komiks: Ojcodziad Tomasz Kwaśniewski i Alex Kłoś (sc.), Przemysław Truściński (rys.)

Komiks: [:homo erectus] Tomasz Kwaśniewski i Alex Kłoś (sc.), Przemysław Truściński (rys.)

Komiks: Nienormalna Tomasz Kwaśniewski i Alex Kłoś (sc.), Przemysław Truściński (rys.)

„Symbolia” – komiksy dziennikarskie wkraczają na tablety

Paweł Panic

„Symbolia” to cyfrowy magazyn założony przez Erin Polgreen w 2012 roku. Podtytuł pisma brzmi „The tablet magazine of illustrated journalism” i doskonale oddaje jego istotę. „Symbolia” jest periodykiem dedykowanym cyfrowym urządzeniom przenośnym, w którym publikowane są artykuły będące przejawami dziennikarstwa obrazkowego – reprezentowanego przede wszystkim przez komiks. [...]

Komiks: Zając Mateusz Skutnik (sc. i rys.)

Opowieść o miłości i o tym, co z niej wynikło. Lauren Redniss: Radioactive. Marie & Pierre Curie. A Tale of Love and Fallout

Magdalena Sikorska

Ciemność. Bladym światłem w kształcie próbówki pulsuje na regale tylko jeden grzbiet książki. To Radioactive Lauren Redniss, ponaddwustustronicowa opowieść graficzna o życiu Marii Skłodowskiej-Curie. [...]

Biografista Reinhard Kleist

Magdalena Sikorska

Wygląda na to, że Reinhard Kleist upodobał sobie biografię jako główny gatunek swoich komiksów. Tworzy je od lat, a spod jego ręki wyszły między innymi biografie wizualne H. P. Lovecrafta, Johnny’ego Casha, Fidela Castro, Harry’ego Hafta oraz ta najnowsza, wydana w 2015 roku, Samii Yusuf Omar. [...]

André the Giant: Life and Legend – najprawdziwsza fikcja

Radosław Pisula

Kayfabe, termin nieodłącznie związany ze światem wrestlingu, oznacza aktorską stronę widowiska – udawanie, że wszystkie konflikty i układy na arenie (a nawet poza nią) dzieją się naprawdę. Łamanie tej zasady jest największym grzechem naoliwionych do granic możliwości ludzkich lewiatanów, którzy w teatrze siły odgrywają prawdziwie aktorskie widowiska. [...]

Komiks: Jan Koza (sc. i rys.)

Komiksy wyprzedzające fakty

Maciej Jasiński

Pośród licznych komiksów propagandowych i historycznych drukowanych na łamach „Relaxu” znalazły się i takie, które opisywały aktualne wydarzenia. Choć niektóre z nich czyniły to w bardzo nietypowy sposób. [...]

Komiksy: Marek Turek (sc. i rys.)

Surrealizm w komiksie

Antyrealizm, subwersja i superbohaterowie – początki surrealistycznej drogi Granta Morrisona

Przemysław Kołodziej

Gdyby zapytać przeciętnego czytelnika o charakterystyczny rys komiksów Granta Morrisona, odpowiedziałby: „dziwne to”. U Morrisona dziwności jest pod dostatkiem: żywa ulica-transwestyta (Doom Patrol), gadający szympans o ciągotach do komunizmu (The Filth), podróże w czasie i innych wymiarach. Psychodeliczne krajobrazy z drugiej strony lustra. Ale to nie wszystko. [...]

Komiks: Kemper Łukasz Muniowski (sc.) i Mariusz Hołod (rys.)

Tydzień dobroci dla komiksu. O Une semaine de bontéMaxa Ernsta

Jerzy Szyłak

Scott McCloud w swoim Understanding Comics dopominał się o to, by zacząć zauważać komiksowy charakter rozmaitych prac, rzadko (lub wcale) za komiksy uznawanych. Z jednej strony, wskazywał na szacowne zabytki pochodzące z odległej przeszłości: egipskie hieroglify, kodeksy Majów czy tkaninę z Bayeux, z drugiej zaś – na prace takich dwudziestowiecznych twórców jak Frans Masereel i Lynd Ward oraz stworzoną przez Maxa Ernsta powieść-kolaż Tydzień dobroci, czyli Une semaine de bonté. [...]

Komiks: Kkkomikkks Mateusz Skutnik (sc. i rys.)

Surrealistyczne podróże z Moebiusem po Edenie

Przemysław Zawrotny

W 1975 roku ukazał się słynny komiks Arzach i od tej pory osoba jego autora – Moebiusa – jest kojarzona z komiksem surrealistycznym. W książce 1001 Comics You Must Read Before You Die Nicolas Finet porównuje metodę twórczą francuskiego artysty zastosowaną w tym utworze do uskutecznianego przez surrealistów pisania automatycznego będącego próbą oddania za pomocą słów stanu podświadomości człowieka. [...]

Joan Cornellà

Paweł Kański

Joan Cornellà to postać doskonale znana na katalońskiej i hiszpańskiej scenie komiksowej. Urodzony 11 stycznia 1981 roku w Barcelonie, absolwent sztuk pięknych, ma na koncie trzy samodzielne zeszyty ze swoimi pracami. Współpracuje też (lub współpracował) z licznymi magazynami poświęconymi komiksom oraz codzienną prasą drukowaną na całym świecie [...]

Komiks: 998 Marek Turek (sc. i rys.)

„Nie rozumiem bowiem tego, co czynię” – o Boskiej kolonii Nicolasa Presla

Maja Starakiewicz

Nie ma znaczenia, czy mówi o sześciopalczastych wyklętych, skrzywdzonym niedźwiedziu, afro-indiańskich tubylcach czy może niemowlęciu z gigantycznym penisem (komiks Priap, który w momencie pisania tekstu – grudzień 2014 – czekał na premierę w wydawnictwie Lokator) – Nicolas Presl stawia postać Obcego w centrum opowiadanych historii. [...]

Poza tematami numeru

Jestem za stary na długie opowieści

Z Andreasem rozmawiał Artur Wabik

Artur Wabik: Czy to Pana pierwsza wizyta w Polsce? 
Andreas Martens: Tak. 
AW: Jak to więc możliwe, że jest Pan tutaj tak popularny? 
AM: Nie mam pojęcia. Sam jestem zaskoczony. 
AW: Czy to prawda, że był Pan już w przeszłości zapraszany do Polski? 
AM: Tak, w ubiegłym roku, ale wtedy nie mogłem przyjechać. [...]

Komiksy: Ubu Król Michał Rzecznik (sc. i rys.)

Komiks: Łukasz Kowalczuk (sc. i rys.)

Rysująca bibliotekarka

Z Agatą Matraś rozmawiał Rafał Wójcik

Rafał Wójcik: Historyczka sztuki, bibliotekarka, blogerka zajmująca się grafiką, ilustracją i katalogowaniem zdarzeń codziennych w formie komiksu – na pewno nie prezentuje Pani stereotypowego wizerunku żadnej z przedstawionych profesji. Jak to się wszystko zaczęło? 
Agata Matraś: Rzeczywiście, dobrze powiedziane – nie czuję się stereotypową przedstawicielką żadnego z tych zawodów, a może – ujmując to z innej strony – czuję się wszystkim po trochu. [...]

Komiksy: Dlaczego czarownice nie umawiają się na randki z wampirami / Przebudzenie trolla

Nikola Kucharska (sc. i rys.)

Recenzje

Dymki w kontekście, czyli postmodernizm na uczelni

Michał Błażejczyk

Recenzja książki Komiks i jego konteksty pod redakcją Izoldy Kiec iMichała Traczyka

Każdy, kto choćby otarł się o praktyczną stronę realizacji projektów badawczych poświęconych komiksowi w Polsce, wie, że tak postawiony plan zawartości publikacji naukowej jest w warunkach naszego kraju nader ambitny. Nie bez kozery tego typu monografie naukowe pojawiają się na polskim rynku niesłychanie rzadko. [...]

Prawda was dobije. Optymistyczne historie rysunkowe Pawła Jarodzkiego

Magdalena Rucińska

Recenzja komiksu Pawła Jarodzkiego pt. Kompletna historia wszechświata ze szczególnym uwzględnieniem Polski

Album Pawła Jarodzkiego nie należy do tych, które można by było szybko przewertować i odłożyć z powrotem na półkę. Jest to niemożliwe, ponieważ autor Kompletnej historii wszechświata ze szczególnym uwzględnieniem Polski wymaga od czytelnika lektury niebanalnej, nieoczywistej. [...]

Lista polskich nowości

Tomasz Kontny

DODATKOWE INFORMACJE

PRODUKT NALEŻY DO KATEGORII

RECENZJEjak działają recenzje?NAPISZ SWOJĄ RECENZJĘ