Tadeusz Dołęga-Mostowicz to autor, z umysłu którego zrodziło się wiele wspaniałych i kultowych już książek. Prawdziwej klasyki polskiej literatury. „Znachor”, najsłynniejsze chyba obok „Kariery Nikodem Dyzmy” dzieło tego pisarza, z całą mocą pokazuje siłę talentu Dołęgi Mostowicza i klasę literatury, którą uprawiał.

Profesor Wilczur jest chirurgiem, którego sława i umiejętności przyćmiewają innych, podobnych mu lekarzy na całym świecie. On jeden podejmuje się zabiegów, których nie podjąłby się nikt inny i wychodzi z nich z jak największym pożytkiem dla pacjentów, których bez jego pomocy czekałaby niechybna śmierć. Kiedy odchodzi jego ukochana żona, załamany Wilczur włócząc się po mieście, ulega wypadkowi. Pozbawiony w wyniku tego zdarzenia pamięci, nie mając nawet pojęcia kim jest, wędruje poprzez wsie, robi co akurat jest do zrobienia aż pewnego dnia jego talent sprawia, że staje się znachorem. Jako Antoni Kosiba z niezwykłym skutkiem leczy kolejnych ludzi, zyskując sławę, ale także i wpadając z tego powodu w kłopoty…

To, co w „Znachorze” najważniejsze, to realizm. Mamy tu lekkość pióra, mamy także styl, który mimo upływu blisko osiemdziesięciu lat nie jest ani archaiczny ani trudny w odbiorze, a jednak to realizm wybija się ponad inne zalety tej powieści. Dołęga-Mostowicz maluje piórem międzywojenne pejzaże, konfrontując ze sobą miejski blichtr, ukazany poprzez życie sławnego lekarza, i wiejskie realia, gdzie odnajduje się „Kosiba”. Pokazuje także ludzką mentalność tego okresu naszej historii. Ale udaje mu się także w przejmujący sposób uchwycić na karatach powieści medyczne aspekty codzienności bohatera. Już otwierająca powieść scena, duszna sala operacyjna, otwarta jama – ciało pacjenta, ostre narzędzia i próby ratowania życia operowanego, ukazuje kunszt i paletę emocji, jakimi raczyć nas będzie pisarz.

Poza tym jest też miłość – jeden z istotniejszych aspektów twórczości Dołęgi-Mostowicza. Miłość trudna, podszyta bólem, ocierająca się odrobinę o mezalians. Ale miłość właśnie, z blaskami i cieniami.

Nie czytaliście jeszcze „Znachora”? Czas ten błąd nadrobić jak najszybciej. To zdecydowanie jedna z najlepszych polskich powieści, dzieło warte każdej sekundy na nie poświęconej i na dodatek pełna prawd i mądrości powieść, która nie zestarzała się ani odrobinę. Polecam bardzo gorąco.