i dodrukiem kupiłem ów tom. Nie miałem żadnych oczekiwań, ot chęć sprawdzenia tego rodzaju estetyki. Niestety zmęczyłem się okropnie. Zakładam, że komiks może podobać się komuś, kto nie przeżył ogólniaka, nie bazgrolił na ostatniej stronie zeszytu i nie podsuwał ziomkom ku obopólnej bece. Bo w istocie to chamskie i nieprzemyślane pierdoły, składające się na żałosny obraz relacji międzyludzkich. Jeśli prowadzisz intensywny tryb życia, ogarniasz dzień na styk i masz dość problemów, oczekujesz od lektury czegoś innego niż problem, zło, strach i emanacji sku#@#%$twa, to ten komiks nie jest dla ciebie. Jeśli zaś gardzisz Trudnymi Sprawami, ale chętnie podglądasz i czujesz się dobrze z myślą o tym, że oto jesteś wyższą formą życia, tylko bardziej wulgarną i cieszyły cię w dzieciństwie kretynizmy w stylu Jackass, to Czary Zjary są dla ciebie.

Jeśli ogarniasz dzień na styk, masz sprawy itd., to istnieje również cień szansy, że od lektury będziesz oczekiwał, żeby była po prostu dobra i nie stanowiła jedynie sposobu na zmarnowanie czasu na coś przyjemniutkiego i bezpiecznego. Żadna lektura nie powinna być ciepłą kołderką do okrycia się po całym dniu ogarniania spraw. A nawet jeśli dla kogoś pełni taką właśnie funkcję, nie powinna kłamać. A coś, co nie zawiera w sobie kłamstwa, nie ma szans być ciepłą kołderką. Dobra lektura jest raczej jedną z tych spraw do ogarnięcia. A ten komiks jest po prostu dobry. Jego bohaterowie są nienormalni, skrzywieni, skrajnie samolubni, kompletnie bezmyślni. Są pasożytami, śmiertelnie niebezpiecznymi dla innych i dla samych siebie. Gdyby nie ten świetny, durnowaty i niemoralny wręcz humor, historia o kimś takim byłaby nie do zniesienia. Wulgarna otoczka ma tu marginalne znaczenie, bo to po prostu świetna historia o odpadach społecznych, których polubić może jedynie skończony psychopata. Absolutnie nie da się tego czytać jedynie jako humorystycznej historyjki. Ale jak się wyjdzie w interpretowaniu poza powierzchowną wulgarność - robi się z tego kawał naprawdę dobrego, nieoczywistego komiksu. A co do oczekiwań dotyczących kojącej lektury po ciężkim dniu - to jest niebezpieczne. Miałem kiedyś koleżankę, która lubiła dobre i trudne filmy i książki. Po urodzeniu pierwszego dziecka, zaczęła od czasu do czasu puszczać sobie lekką komedyjkę, tak dla odmóżdżenia po ciężkim dniu. Wcześniej gardziła takimi treściami. Niestety, po trzech latach macierzyństwa nie oglądała już niczego innego. Czuła się na tyle wypompowana po całym dniu, że nie chciało jej się myśleć przy odbiorze tekstów kultury. Niestety, zaczęło być to widoczne w jej zachowaniu i coraz bardziej płytkich wypowiedziach. Równia pochyła. Nie twierdzę, że nie miała prawa zgłupieć - bo miała i nic nikomu do tego. Nie mówię, że jest jakaś gorsza, głupsza, mniej warta, bo do tego nikt nie ma prawa. Twierdzę natomiast, że nie była to swiadoma decyzja. Po prostu raz wybrała coś latwiejszego, potem drugi, trzeci i w ten sposób wpadła w pułapkę ciepłej kołderki, choć wcale tego nie chciała. I straciła w ten sposób dużo z samej siebie. I to jest cholernie smutne. Nie można szukać ukojenia w tekstach kultury, szukać utożsamienia z bohaterami, spokoju, potwierdzenia własnych opinii czy też pochwały za swój codzienny trud. Każdy, kto tak robi, wpada w pułapkę. Sztuka nie do tego służy. Zawsze, w większym lub mniejszym stopniu będzie za to zmuszała do kolejnego wysiłku i pracy nad sobą. W przeciwnym razie nie będzie sztuką, tylko oszustwem nie wartym niczyjego czasu.

Za Stanisławem Lemem: " Jest to widoczne zwłaszcza we współczesnej plastyce, która z rozmaitych plam, zacieków i diabli wiedzą czego robi dzieła sztuki. Poszedłem raz w Berlinie na wystawę zatytułowaną \”Nad wodą\”. W galerii stało około 200 wiader pełnych wody – i to była cała wystawa. Ja czegoś takiego w ogóle za sztukę nie uważam. Nikt mi nie wmówi, że w kleksie chlapniętym na płótno są jakieś głębsze sensy."

Przemocowe, obrzydliwe, antykreatywne, szmirowate.